تاریخچه مبارزه با گدایی در شهر تبریز

نوع دوستی و کمک به همنوعان همواره در میان انسان‌ها امری پسندیده بوده و خدمت به مردمان نیازمند از صفات عالی و ارزشمند انسانی محسوب می‌شود. در اکثر جوامع بشری، انسان‌های با قلب‌های بزرگ به طرق مختلف به کسانی که به هر عللی در تامین مایحتاج اولیه زندگی خود ناتوان هستند به صورت انفرادی یا با تاسیس نهادهای خیریه از آنان دستگیری می‌کنند.

متاسفانه از قدیم الایام، بعضی اشخاص سودجو و تن‌پرور به جای کار کردن، دست به گدایی می‌زنند و با استفاده از احساسات مردم، تکدی گری کرده و به نوعی اخاذی می‌کنند. در این میان، از زمان‌های خیلی قدیم؛ مسئولان کاردان و بزرگان شهر تبریز، با تاسیس موسسات خیریه در محلات شهر، در این کار خیر به رقابت می‌پرداختند که موسسه حمایت از مستمندان، انجمن خیریه نوبر و … نمونه بارزی از این اقدامات خردمندانه مردم تبریز می‌باشد.

لازم به ذکر است؛ از دوران قاجاریان و حتی قبل از آن، مسئولان و مردم تبریز به جای کمک‌های غیر اصولی به گدایان، با تمهیدات منطقی، مانع از گداپروری در شهر تبریز شده‌اند که لقب «شهر بدون گدا» حاصل تفکرات ناب این بزرگان از گذشته‌های دور می‌باشد.

در زیر به چند نمونه از اسناد تاریخی دوره قاجار و پهلوی اشاره می‌گردد که در آن مسئولین و مردم تبریز با تدبیرو درایت، از گدایی و تکدی‌گری در شهرتبریز جلوگیری می‌کردند. این نوع تفکرات مردم و مسئولین تبریز می‌تواند الگویی موثر و منطقی برای مسئولان فعلی شهر و حتی کشور با هدف مبارزه با گدایی و تن پروری باشد.

سند اعلان مبارزه با گدایی توسط اداره بلدیه(شهرداری) تبریز- سال 1297 شمسی

متن سند

از آنجائیکه اداره اعاشه فقراء(تامین معیشت نیازمندان) وسایل تمام ساکنین شهر را در نظر گرفته و با جدیت مشغول اجرای ترتیبات لازمه میباشد و با اشخاصیکه توانایی و قدرت کار کردن را دارند شغل مناسب حال با اجرت(حقوق) معینی داده و عجزه و مساکین(ناتوان و بینوایان) غیر قادر کار را نیز در دارالمساکین(محل نگهداری از نیازمندان) تکفل و وسایل آسایش آنها را با یک طرز صحیحی فراهم نموده و هیچگونه جای احتیاج و سوّال برای طبقات مذکور باقی نیست اینک اشخاصیکه باز در معابر و کوچه های تکدّی(گدایی) و سوّال مینمیاند فقط از روی تکاهل (تنبلی)و تن پروری در موقع جمع‌آوری آنها از دست مامورین اداره فرار نموده و بهیجوجه قابل ترحم و اعانه(کمک) نیستند. لهذا توقیراً از عموم اهالی محترم خواهشمند است که مساعی اداره را دراین خصوص در نظر گرفته از تاریخ نشر این اعلان دیناری بعنوان مراعات بآنها ندهند و ضمناً محض مساعدت جریان مقاصد این اداره که رفع اوضاع ناگوار کوچه ها را در نظر گرفته است هرگاه کسی را در کوچه و بازار مشاهده نمایند که سوّال و تکدی مینماید فوراً باداره نظمیه اطلاع بدهند که بتوسط مامورین آن اداره بدارلالمساکین سپرده شود.

بتاریخ 24 شهر جمادی الثانی 1337

اداره مرکزی اعاشه فقرا(زنده نگهداشتن فقرا) در بلدیه شهر تبریز

*در سند فوق و پایینی به گدایان اخطار داده شده که تکدی‌گری در تبریز ممنوع اس و هر کس توانایی کار کردان داشته باشد به آنها کار داده می شود و هر کس علیل و از کار افتاده باشد، آنها به دارالعجزه(محلی که حاجزان را نگهداری می‌کنند) فرستاده می شود و جای هیچ بهانه‌ای برای فعالیت تن پروان و گدایان باقی نمانده است.

اگهی تاسیس انجمن خیریه محله خیابان- سال 1327 شمسی